Lądowy transport koni - przyczepy i koniowozy

Grafika: debon.com.pl

Najczęściej używanym sposobem transportu w Europie i na świecie jest transport lądowy, a dokładniej drogowy. Spowodowane jest to dużą ilością zalet, między innymi wysoką dostępnością środków transportu, elastycznością podróży, szybkością przewozu, terminowością i punktualnością. Powodem tak wielkiej popularności tego rodzaju transportu jest ciągły rozwój infrastruktury drogowej. Inną, dość istotną zaletą tego typu przewozu, jest wygoda, mała kłopotliwość dla zwierząt i możliwość odpoczynku w czasie postojów. 

Drugą opcją lądowego transportu jest transport koleją. Do tego celu używa się specjalnie przystosowanych wagonów kolejowych, które mieszczą ok. 8 koni. Transport kolejowy ze strony finansowej bywa tańszą alternatywą na duże odległości, a obsługa i opieka nad zwierzętami jest ułatwiona. Mimo to mała średnia szybkość pojazdu oraz konieczność długich postojów na węzłach kolejowych i bocznicach spowodowało w ostatnich kilkunastu latach ograniczenie tego typu transportu do minimum. Jednak kolej jest nadal popularnie wykorzystywana do transportu koni aukcyjnych w Indiach. Roczniaki koni czystej krwi arabskiej są przewożone w wagonach kolejowych ze stajni hodowlanych nieopodal Delhi do stacji aukcyjnych w Bombaju. 

W obecnych czasach transport drogowy obfituje w duży wybór pojazdów i ich różnorodność. Konie mogą być przewożone w środkach transportu takich jak:

• przyczepy do przewozu koni,
• zaadoptowane samochody dostawcze o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony, 
• ciężarówki o DMC powyżej 3,5 tony do 12 ton wraz z zapleczem socjalnym.

Wspomniana wyżej dopuszczalna masa całkowita (DMC) to masa pojazdu wraz z masą ładunku (ludzie, konie, sprzęt itp.). 
Ceny usług za przewóz koni transportem drogowym zwykle związane są z ilością pokonanych kilometrów. Przedsiębiorcy obliczają dokładną cenę usługi mnożąc ilość przejechanych kilometrów przez stawkę za kilometr. W Polsce ceny wahają się od 1,35 zł do 3,00 zł za kilometr.

Przyczepy do przewozu koni

Przyczepy są najpowszechniej wykorzystywanym środkiem transportu ze względu na ich łatwy dostęp i niską cenę. Koszt używanej dwukonnej przyczepki to wydatek rzędu 2 tysięcy euro, a nowe przyczepki, wprost od producenta, kosztują w granicach od 5 do 20 tysięcy euro w zależności od wielkości, jakości i standardu. Do ciągnięcia takiej przyczepy potrzeba auta z hakiem holowniczym odpowiednim do masy przyczepy z pasującymi podłączeniami elektrycznymi oraz dużą mocą silnika. W roli holownika najlepiej spisują się samochody terenowe lub busy.

Miejsca podwyższonego ryzyka w przyczepie: 1) ochrona krawędzi klap, 2) stopień nachylenia klapy rozładunkowej i załadunkowej, 3) przyczepność podłoża klapy, 4) krawędzie i wysokość (długość) klapy, 5) kształt uchwytów do mocowania belek poprzecznych, 6) wystające haki służące do zamykania klapy, 7) stan podłogi i jej przyczepność, 8) ostre krawędzie drzwi wejściowych i wyjściowych, 9) solidność i umiejscowienie zaczepów do wiązania koni, 10) okratowane okienka.

Warunki bezpieczeństwa i wygody przyczepki to przede wszystkim solidna podłoga pokryta grubą gumą odporną na ciężar koni i zniszczenie podkowami, bez wybrzuszeń i uszkodzeń. Przegrody między końmi powinny być stabilne, mocne, bez elementów mogących spowodować skaleczenie i inne urazy. Okna w przyczepie powinny być zabezpieczone kratką, by uniemożliwić zwierzęciu bezpośredni kontakt z szybą. Klapa, po której wprowadza się konie do i z przyczepki, powinna ograniczać poślizgi, czyli posiadać pokrycie prążkowaną gumą lub szczebelki. Ściany wnętrza przyczepki pomalowane na biało sprawiają, że jest tam widniej, co koń odbiera pozytywniej i łatwiej o jego załadunek. Ważny dla bezpieczeństwa jest również sprawny hamulec najazdowy i zaczep do haka. 

Konie sportowe i hodowlane przewożone drogą lądową mogą być przewożone w wyspecjalizowanych przyczepach przewożących jednocześnie od 1 do 4 koni. 

Dużą zaletą przyczep są niskie opłaty eksploatacyjne oraz niewielka powierzchnia, którą zajmują, co ułatwia parkowanie i manewrowanie nimi. Na rynku popularne są już przyczepy z częścią socjalną lub techniczną, przystosowaną do przewozu sprzętu i pasz, co jest dodatkowym atutem.

Koniowozy

Koniowozy to różnych rozmiarów samochody przeznaczone do przewozu koni. Najmniejsze to te o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony, czyli takie, które można prowadzić posiadając jedynie prawo jazdy kategorii B. Są to zwykle auta dostawcze przystosowane do przewozu dwóch koni wraz ze sprzętem i potrzebnymi paszami. Ich niewielkie rozmiary sprawiają, że manewry nimi są bardzo łatwe, a podróżowanie jest szybkie, gdyż obowiązują je ograniczenia takie jak dla samochodów osobowych. Dodatkowym walorem jest możliwość dopięcia przyczepy, co zwiększy ilość przewożonych koni lub przyczepy campingowej, będącej zapleczem socjalnym dla zawodników i luzaków. Koszt zakupu nowego koniowozu do przewozu 2 koni może wynieść około 50 tysięcy euro, a używanego w dobrym stanie około 15-20 tysięcy euro. 

Komfort jazdy wyżej opisanym koniowozem jest dla koni wiele większy niż jazda przyczepą. Wstrząsy są amortyzowane kołami „bliźniakami”, co jednocześnie zwiększa wytrzymałość podwozia przy dużym obciążeniu. Konie podczas jazdy są ustawione przodem lub tyłem do kierunku jazdy w zależności od umieszczenia trapu załadunkowego z tyłu lub z boku. 

Kolejną grupą koniowozów to te większych rozmiarów, zbudowane na podwoziach aut ciężarowych, które można podzielić na dwie kategorie, czyli koniowozy kompaktowe o DMC do 12 ton oraz komfortowe – od 12 do 24 ton. Do prowadzenia tych pojazdów niezbędne jest prawo jazdy kategorii C. 

Koniowozy kompaktowe są zaadoptowane do transportu 4 lub 5 koni. W aucie tym wydzielona jest część socjalna, często połączona z kabiną kierowcy, oraz część ładowna, dla koni, sprzętu i pasz. W nowocześniejszych wersjach tego typu pojazdów pojawiają się mechaniczne wciągarki, ułatwiające załadowanie ciężkich ładunków, np. skrzyni ze sprzętem. Coraz częściej można również spotkać zainstalowane kamery, które pozwalają monitorować zachowanie koni i uniknąć groźnych wypadków oraz ułatwiają manewrowanie pojazdem. Konie wprowadza się do środka auta najczęściej boczną rampą i ustawia bokiem do kierunku jazdy lub pod lekkim skosem. Warto dodać, iż pozycja ta jest uważana za najbezpieczniejszą i najbardziej komfortową dla zwierząt. 

Opisywany środek transportu nie jest jednak pojazdem największych gabarytów, i jedyną trudnością w kierowaniu nim może być manewr parkowania lub jazda wąskimi ścieżkami. Koszt zakupu nowego koniowozu jest zależny od wykonawcy, projektu, użytych materiałów i innych czynników oraz, przede wszystkim, ceny samochodu bazowego – waha się między 30 a 200 tysiącami euro. 

Następnym środkiem transportu są, wspomniane wyżej, koniowozy komfortowe – najwyższej jakości i najwyższej ceny. Poza dopuszczalną masą całkowitą różnią się, od wcześniej omawianych koniowozów kompaktowych, możliwością przewozu większej ilości koni, większą powierzchnią ładowną oraz wyższym standardem części socjalnej. Pojazdy te mogą przewieźć od 5 do nawet 10 koni, ustawionych bokiem do kierunku jazdy. Część mieszkalna może zawierać kilka sypialni, garderobę, toaletę, prysznic, lodówkę, mikrofalówkę, zlewozmywak, telewizor i inne sprzęty. Najczęściej w tej kategorii autach znajduje się wiele schowków i szafek na sprzęt i pasze, oraz duży zbiornik na wodę, instalacja gazowa, czy agregat prądotwórczy. Klimatyzacja natomiast jest rzeczą oczywistą. Ciekawostką jest tzw. pop out, czyli coś na wzór szuflady pneumatycznie wysuwanej z części ściany bocznej, która zwiększa powierzchnię mieszkalną. Mimo wielu zalet, ciężarówki te są dość kłopotliwe, mianowicie manewrowanie takimi pojazdami jest znacznie utrudnione ze względu na ich rozmiary, a koszty eksploatacyjne często wynoszą kilka tysięcy euro.

Koniowóz UST DOUBLE POP OUT zbudowany na bazie samochodu Scania P400, przystosowany do transportu 5 koni. 

Zobacz też: 

Transport koni drogą wodną i powietrzną